`അഷ്ടാംഗഹൃദയ'ത്തിന്റെ കര്‍ത്താവ്‌ എന്നു മാത്രം പറഞ്ഞാല്‍ മതി ഭാരതീയ പാരമ്പര്യവൈദ്യശാസ്‌ത്രത്തില്‍ എത്ര നിസ്‌തുലസ്ഥാനമാണ്‌ വാഗ്‌ഭടനുള്ളതെന്നു മനസിലാക്കാന്‍. `അഷ്‌ടാംഗ സംഗ്രഹം' രചിച്ചതും അദ്ദേഹം തന്നെആയുര്വേദത്തിലെ ത്രിമൂര്‍ത്തികളില്‍, ചരകനും സുശ്രുതനും കഴിഞ്ഞാല്‍, മൂന്നാമനായി വാഗ്‌ഭടന്‍ കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. സിന്ധുദേശത്ത്‌ എ.ഡി. പന്ത്രണ്ടാം ശതകത്തില്‍ വാഗ്‌ഭടന്‍ ജിവിച്ചിരുന്നതായി കരുതപ്പെടുന്നു.
അഷ്ടാംഗഹൃദയം വാഗ്‌ഭടന്‍ രചിക്കാനിടയായതിനെക്കുറിച്ച്‌ ഒരു ഐതിഹ്യമുണ്ട്‌. ധന്വന്തരി മഹര്‍ഷി ഒരിക്കല്‍ ഒരു പക്ഷിയുടെ രൂപത്തില്‍ വൈദ്യന്‍മാരെ പരീക്ഷിക്കാനെത്തി. 'ആരാണ്‌ രോഗമില്ലാത്തയാള്‍?' എന്നായിരുന്നു പക്ഷിയുടെ ചോദ്യം. അതിന്‌ വൈദ്യന്‍മാരൊന്നും കൃത്യമായ ഉത്തരം നല്‍കിയില്ല. ഒടുവില്‍, സിന്ധു ദേശത്ത്‌ പാര്‍ത്തിരുന്ന വാഗ്‌ഭടന്‍ എന്ന പ്രസിദ്ധ വൈദ്യന്‍ പക്ഷിക്ക്‌ ഇങ്ങനെ മറുപടി നല്‍കി, 'ഹിതഭുക്‌, മതിഭുക്‌, അശാകഭുക്‌'(ഹിതമായി ഭക്ഷിക്കുന്നവന്‍, മിതമായി ഭക്ഷിക്കുന്നവന്‍, ഇറക്കറി മാത്രം കൂട്ടി ഭക്ഷിക്കാത്തയാള്‍). വാഗ്‌ഭടന്റെ ഉത്തരത്തില്‍ സംതൃപ്‌തനായ ധന്വന്തരി, അദ്ദേഹത്തെ അനുഗ്രഹിച്ചു. അഷ്ടാംഗഹൃദയം രചിക്കാന്‍ പറഞ്ഞിട്ട്‌ പോവുകയും ചെയ്‌തു.
പ്രസിദ്ധി മാത്രമല്ല, വാഗ്‌ഭടന്റെ വിജ്ഞാനത്തിന്റെ ആഴവും ഈ ഐതിഹ്യം വ്യക്തമാക്കിത്തരുന്നു. വാഗ്‌ഭടന്റെ പിതാവ്‌ സിംഹഗുപ്‌തനാണെന്നും ഗുരു ബുദ്ധമതക്കാരനായ അവലോകിതനുമായിരുന്നു എന്നാണ്‌ പണ്ഡിത മതം. ചൈനീസ്‌ സഞ്ചാരിയായ ഇത്‌സിങ്‌ തന്റെ യാത്രാക്കുറിപ്പുകളില്‍ വാഗ്‌ഭടനെ പരാമര്‍ശിച്ചിട്ടുണ്ട്‌.
രണ്ടു വാഗ്‌ഭടന്മാരുണ്ട്‌. അതില്‍ ആദ്യ വാഗ്‌ഭടന്റേതാണ്‌ അഷ്‌ടാംഗഹൃദയവും അഷ്‌ടാംഗ സംഗ്രഹവും. ആദ്യ വാഗ്‌ഭടന്‍ ബുദ്ധമതക്കാരനായിരുന്നു എന്നു സൂചനയുണ്ട്‌. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ശിഷ്യരും പുത്രപൗത്രന്മാരുമൊക്കെ ബുദ്ധമതക്കാരായിരുന്നു. രണ്ടാമത്തെ വാഗ്‌ഭടന്റെ കാലം എ.ഡി.പതിനഞ്ചാം ശതകമാണ്‌. അലങ്കാരഗ്രന്ഥമായ 'കാവ്യാനുശാസനം', 'ഋഷഭദേവചരിതം' എന്ന മഹാകാവ്യം ഒക്കെ രണ്ടാം വാഗ്‌ഭടന്റെ കൃതികളാണെന്നു കരുതപ്പെടുന്നു.
'സുശ്രുതസംഹിത', 'ചരകസംഹിത' എന്നിവയെ ആശ്രയിച്ചാണ്‌ വാഗ്‌ഭടന്‍ 'അഷ്ടാംഗഹൃദയം' രചിച്ചത്‌. കായം(ശരീരം), ബാലം(ബാലചികിത്സ), ഗ്രഹം(കുട്ടികളെ ദുരിതത്തിലാക്കുന്ന ബാധകളെ ഒഴിപ്പിക്കല്‍), ഊര്‍ധ്വം, ശല്യം, ദംഷ്ട്രം(വിഷചികിത്സ), ജര(രസായന ചികിത്സ), വൃഷം(വാജീകരണം) എന്നിവയാണ്‌ ആയുര്‍വേദത്തിലെ എട്ട്‌ അംഗങ്ങള്‍. ഇവയുടെയെല്ലാം സാരസംഗ്രഹമാണ്‌ 'അഷ്ടാംഗഹൃദയം'. സൂത്രം, ശാരീരം, നിദാനം, ചികിത്സ, കല്‍പം, ഉത്തരം എന്നിങ്ങനെ ആറ്‌ സ്ഥാനങ്ങളും, അവയിലൊക്കെക്കൂടി 120 അധ്യായങ്ങളും ഈ ഗ്രന്ഥത്തിലുണ്ട്‌.
കേരളത്തില്‍ ഏറെ പ്രചാരമുണ്ടായ ഒന്നാണ്‌ അഷ്ടാംഗഹൃദയ ചികിത്സാസമ്പ്രദായം. വാഗ്‌ഭടശിഷ്യരായ ഇന്ദു, ജജ്ജടന്‍ എന്നിവര്‍ കേരളത്തിലാണ്‌ വസിച്ചിരുത്‌, അതാണ്‌ ഈ ചികിത്സാരീതിക്ക്‌ കേളത്തില്‍ ഏറെ പ്രചാരം ലഭിച്ചതിന്‌ കാരണമെന്നൊരു വാദമുണ്ട്‌. ഇവരില്‍ ഇന്ദുവാണ്‌ അഷ്ടാംഗഹൃദയ വ്യാഖ്യാനമായ `ശശിലേഖ'യുടെ കര്‍ത്താവ്‌. കേരളത്തിലെ പല പാരമ്പര്യ വൈദ്യകുടുംബങ്ങളും ഇന്നും ഈ വാഗ്‌ഭടശിഷ്യരുടെ വ്യാഖ്യാനങ്ങള്‍ അഭ്യസിച്ചു പോരുന്നു. പക്ഷേ, കേരളത്തില്‍ ഏറ്റവും പ്രചാരം സിദ്ധിച്ച അഷ്‌ടാംഗഹൃദയവ്യാഖ്യാനം `പാഠ്യം' ആണ്‌. അത്‌ രചിച്ചതാരാണെന്ന്‌ വ്യക്തമല്ല.
1 comment:
ആയുര്‍വേദത്തിലെ ത്രിമൂര്‍ത്തികളില്‍ മൂന്നാമനാണ്‌ വാഗ്‌ഭടന്‍. കേരളത്തില്‍ ഏറെ പ്രചാരം ലഭിച്ചിരുന്ന 'അഷ്ടാംഗഹൃദയ'മെന്ന നിസ്‌തുലഗ്രന്ഥത്തിന്റെ കര്‍ത്താവ്‌. 'ഭാരതീയശാസ്‌ത്രജ്ഞര്‍' എന്ന പരമ്പരയിലെ അടുത്ത ഭാഗം.
Post a Comment